هموروئید یا بواسیر

هموروئید یا بواسیر

به ساده‌ترین زبان ، به واریس‌ ‌ِمقعد ، هموروئید یا بواسیر گفته می‌شود و خود واریس ، اتساع و گشاد شدن بیش از حد سیاهرگ‌های یک عضو است. چندین عامل در تشکیل بیماری هموروئید د خیل هستند که شایع‌ترین آنها عبارتند از ارث ، تغذیه نامناسب(پرخوری ) ، چاقی ، غذا و داروها ، شغل ، کم تحرکی ، نشستن و یا ایستادن طولانی ، مسائل روحی و روانی ، سن ، تغییرات هورمونی ، عفونت ، حاملگی ، ورزش های سنگین ، بلند کردن اشیا سنگین ، سرفه‌های مزمن نظیر برونشیت مزمن ، عادات بیرون‌روی نادرست از قبیل زور زدن نادرست برای دفع مدفوع یا نشستن طولانی مدت در توالت ، استفراغ‌های طولانی مدت ، لباس‌های تنگ ، یبوست و اسهال مزمن و استفاده از توالت ایرانی که این مسئله بسیار جدی است و همچنین نشستن روی توالت بمدت طولانی.

هموروئیدها وقتی اتفاق می افتند که دسته ای از سیاهرگ ها در راست روده (رکتوم) یا مقعد، متورم یا متسع می شوند. وقتی که این سیاهرگها متورم می شوند، شروع به گسترش به سمت غشاهای اطراف بافت های رکتال و مقعدی می کنند و این می تواند باعث درد یا ناراحتی شود.

چهار نوع هموروئید وجود دارد:

1. هموروئید درجه یک : فقط خونریزی می کند اما بیرون نمی زند.
2. هموروئید درجه 2: خونریزی و پرولاپس می دهد که توده خود به خود به داخل مقعد برمی گردد.
3. هموروئید درجه 3: خونریزی همراه پرولاپس که توده خارج شده از مقعد با کمک دست بداخل برمی گردد.
4. هموروئید درجه 4: خونریزی همراه پرولاپس که قابل جا انداختن نیست.

ویژگی های بالینی:

بسیاری از افراد، عالیم هموروئید را بدون توصیه پزشکان درمان می کنند. بیماران ممکن است هنگامی به پزشک مراجعه کنند که علائم بدتر شده اند. هم هموروئیدهای داخلی و هم هموروئیدهای خارجی می توانند به دلیل مشکلات بهداشتی موجب خارش و ترشح آنال شوند. هموروئیدهای داخلی معمولاً موجب پرولاپس و یا خونریزی بدون درد از رکتوم می شوند که به صورت وجود خون روی دستمال توالت یا خونریزی در هنگام اجابت مزاج ذکر می شود. هموروئیدهای خارجی میتوانند به دلیل بزرگ شدن موجب احساس ناراحتی در ناحیه آنال شوند. ترومبوز هموروئیدهای خارجی میتواند موجب درد حاد شود.

یبوست  (Constipation)  : عارضه‌ای در دستگاه گوارش است که بر اثر آن، مواد دفعی در روده بزرگ سفت می‌شوند و دفع آنها با درد و سختی همراه می‌شود. یبوستِ حاد ممکن است سبب بسته‌شدن روده شود، که به نوبه خود حتی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، برهم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی یا آناتومیبدن باشد. روش‌های درمان شامل اصلاح رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است. همچنین یبوست به روده کم تحرک و یا به دفع دشوار مدفوع اطلاق می شود. یبوست یک مشکل شایع در دستگاه گوارش است. آنچه که به عنوان دفع مدفوع به حساب می آید به طور گسترده ای از فردی تا فرد دیگر متفاوت است. با این حال به طور کلی، اگر شما کمتر از سه بار مدفوع در هفته داشته باشید، و مدفوع سخت و خشک باشد احتمالاً دچار یبوست شده اید.

علایم‌ شایع‌:

• سفتی‌ مدفوع‌
• زور زدن‌ به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌
• درد یا خونریزی‌ به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌
• احساس‌ عدم‌ دفع‌ کامل‌ پس‌ از اجابت‌ مزاج‌

علل‌ بیماری:

• ناکافی‌ بودن‌ نوشیدن‌ مایعات‌
• عدم‌ فعالیت‌؛ افسردگی‌
• کم‌کاری‌ تیرویید؛ زیاد شدن‌ کلسیم‌ خون‌
• شقاق‌ و زخم‌ مقعدی‌
• نارسایی‌ مزمن‌ کلیه‌
• کمردرد
• سرطان‌ روده‌ بزرگ‌ یا راست‌ روده‌
• نشانگان‌ روده‌ تحریک‌پذیر (کولیت‌ عصبی‌)
• ناکافی‌ بودن‌ فیبر در رژیم‌ غذایی‌. (فیبر باعث‌ حجیم‌ شدن‌ مدفوع‌ و نگهداری‌ آب‌ در آن‌ می‌شود و به‌ این‌ ترتیب‌ مدفوع‌ نرم‌ و به‌ راحتی‌ دفع‌ می‌شود).

مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل مستعد کننده هموروئید ، افزایش فشار داخل عروق ورید شکمی است و اکثر عوامل ذکر شده فوق از طریق افزایش فشار وریدهای مقعد باعث بوجود آمدن هموروئید می‌شوند.

علایم هموروئید:

اکثراً هموروئید بدون خطر می‌باشد و به جز خونریزیِ محدود ، علامتی ندارد. اگر شما هموروئید دارید ممکن است متوجه یک یا چند علامت زیر شوید: خونریزی که معمولا همراه با مدفوع و یا پس از دفع به صورت قطره قطره یا خون پاشی خواهد بود ( شایع‌ترین علامت ) ، درد ، خارش ، سوزش ، ترشح مواد بلغمی و تحریک اطراف مقعد.

درمان

درمان دارویی:

درمان دارویی برای هموروئید درجه 1 مناسب است. همه بیماران مبتلا به هموروئید باید مدفوع حجیم و نرم داشته باشند که بتواند بدون فشار دفع شود. این امر همچنین پس از جراحی نیز ضرورت دارد، چرا که وجود فشار و عبور مدفوع سفت موجب افزایش درد و خونریزی می شود و ترمیم را به تأخیر می اندازد. مصرف کافی مایعات و فیبر به نرم شدن مدفوع کمک میکند. یک فرابررسی (متاآنالیز) بر روی هفت کارآزمایی تصادفی شده در بیماران دچار هموروئید علامتدار نشان داد که مکمل های فیبری همانند پسیلیوم و سبوس می توانند خونریزی، درد، بیرون زدگی و خارش را کاهش دهند.

داروهای موضعی بدون نسخه از جمله استروئیدها، بیحس کننده ها، داروهای قابض و یا ضدعفونی کننده ها اغلب برای تمام درجات هموروئید توصیه میشوند. با وجود این، هیچ مطالعه تصادفی شده ای ازکاربرد آنها پشتیبانی نمی کند. کرمهای حاوی استروئید را نباید به دلیل اثرات آتروفیک آنها بر پوست، به مدت طوالنی استفاده کرد. نشستن در لگن آب معمولاً توصیه می شود؛ اما مرور مطالعات، هیچ فایده ای را برای آن در بیماری های مختلف آنورکتال از جمله هموروئید گزارش نکرده است.

هموروئیدهای خارجی ترومبوزه

هموروئیدهای خارجی ترومبوزه موجب درد شدید و حاد می شوند. بدون مداخله، درد معموال طی 3-2 روز بهبود می یابد و این بهبود، هم زمان با جذب تدریجی ترومبوز طی چند هفته تداوم پیدا میکند. مسکن ها و ملین ها ممکن است سودمند باشند. درمان موضعی با کرم نیفدیپین و لیدوکائین برای تسکین درد موثرتر است تا لیدوکائین (زایلوکائین) به تنهایی. در بیماران دچار درد شدید ناشی از هموروئید ترومبوزه، اکسیزیون یا انسیزیون و خارج کردن ترومبوز طی 72 ساعت از شروع علائم موجب تسکین سریع تر درد میشود تا درمان محافظه کارانه. این اقدامات را می توان تحت بی حسی موضعی انجام داد و زخم باقیمانده را باز گذاشت یا اینکه بخیه کرد.

 درمان جراحی هموروئید داخلی

اغلب بیماران مبتلا به درجه 1 و 2 هموروئید و بسیاری از هموروئیدهای درجه 3 را می توان در مطب درمان کرد. بیمارانی که در آنها درمان در مطب مؤثر نبوده است و بیماران دچار هموروئیدهای مختلط، ممکن است نیازمند درمان در مراکز جراحی دارای امکانات بیهوشی باشند.

رایج ترین درمان های جراحی شامل لیگاسیون یا از بین بردن بافت، تکنیک های فیکساسیون  (یعنی هموروئیدوپکسی) و اکسیزیون (یعنی هموروئیدکتومی) است.

منبع: واحد تحقیق و فناوری/شرکت اشکان زیست دارو